EU xóa thuế cho hàng Việt: Ngành nào hưởng lợi?

Đây là thông tin được Bộ trưởng Công Thương Trần Tuấn Anh đưa ra tại buổi chia sẻ nhanh với báo chí về Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA), chiều 25-6.

.Việc kí kết EVFTA có ý nghĩa thế nào với Việt Nam trong bối cảnh hiện này, thưa ông?

+ Bộ trưởng Trần Tuấn Anh: Hiện nay, Việt Nam đã kí 12 hiệp định thương mại tự do (FTA), trong đó có cả những FTA thế hệ mới. Tuy nhiên, với EVFTA, đây là hiệp định có vai trò rất quan trọng, có tiêu chuẩn cao, có tính toàn diện. EVFTA có ý nghĩa sâu sắc và tạo sự khác biệt so với các FTA khác. Đó là yêu cầu mở cửa thị trường khi mà gần như 100% dòng thuế sẽ được hưởng cắt giảm thuế quan trong vòng bảy năm.

Không những vậy, hiệp định này rất toàn diện, trải rộng từ hàng hoá, đầu tư, mua sắm Chính phủ, phòng vệ thương mại, sở hữu trí tuệ…. Vì vậy, hiệp định không chỉ là điều kiện giúp nâng cao kim ngạch xuất nhập khẩu hai chiều mà còn có điều kiện nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế, giúp chúng ta tham gia vào chuỗi giá trị mới. Châu Âu là đối tác quan trọng cả vốn, công nghệ nên tôi tin rằng quan hệ sẽ rất căn bản, quan trọng trong chiến lược của hai bên.

Cùng các FTA khác, như CPTPP, hiệp định này sẽ cộng hưởng, tạo nên sự phát triển mang tính đột biến, nền tảng để hướng tới phát triển, tiến bộ xã hội, giúp chúng ta hoàn thiện khuôn khổ luật pháp, thể chế. Với hiệp định này thì vị thế của Việt Nam sẽ mạnh lên nhiều, chúng ta trở thành quốc gia có trách nhiệm… Từ đây, các mô hình phát triển trong hợp tác này sẽ là bài học, đóng góp cho toàn cầu, nhất là trong bối cảnh chủ nghĩa đơn phương, xu thế bảo hộ đang nhen nhóm.

. Điều khó khăn trong quá trình đàm phán hiệp định này là gì, thưa ông?

+ Hiệp định này trải qua tiến trình rất dài, được khởi động đàm phán từ năm 2010. Từ năm 2012, hai bên chính thức đàm phán qua nhiều cấp, nhiều vòng khác nhau.

Từ năm 2015, cơ bản kết thúc đàm phán, chuyển qua rà soát pháp lý. Lúc này EU có 28 quốc gia, mỗi quốc gia có khác nhau về khuôn khổ pháp lý. Trong đó, các ý kiến đều xoay quanh hai vấn đề và cần tách ra. Đó là Tự do hóa thương mại và hiệp định bảo hộ đầu tư.

EVFTA có ý nghĩa sâu sắc và tạo sự khác biệt so với các FTA khác. Đó là yêu cầu mở cửa thị trường khi mà gần như 100% dòng thuế sẽ được hưởng cắt giảm thuế quan trong vòng bảy năm.

Đến tháng 6-2018, Việt Nam và EU đã chính thức thống nhất việc tách riêng EVFTA thành hai hiệp định gồm Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam – EU (EVFTA) và Hiệp định Bảo hộ đầu tư (IPA); chính thức kết thúc toàn bộ quá trình rà soát pháp lý Hiệp định EVFTA; và thống nhất toàn bộ các nội dung của Hiệp định IPA.

Ngày 17-10, Ủy ban châu Âu đã chính thức thông qua EVFTA và IPA. Ngày 25-6, Hội đồng châu Âu phê duyệt cho phép ký các Hiệp định. Như vậy, vấn đề còn lại là tiến trình phê duyệt hiệp định. Theo quy định thì nghị viện châu Âu sẽ xem xét vào cuối 2019. Các hiệp định khác thì chờ nghị viện mỗi quốc gia phê chuẩn riêng và sẽ lâu hơn.

Tôi cho rằng, 28 nước khác nhau trong cả trình độ quản trị nền kinh tế, nên toan tính của họ cũng khác, và chúng ta đã vượt qua. Đặc biệt ở giai đoạn cuối, khi rà soát pháp lí, nhất là khi Ủy ban EU cho kí là quá trình rất dài, phức tạp. Áp lực của nghị viện châu Âu, rồi cả vấn đề không liên quan đến nội dung đến hiệp định, nhưng họ vẫn đặt ra. Hơn hết, chúng ta đã có lời giải. Ví dụ như đánh bắt cá cũng khiến tốn nhiều giấy mực cả hai bên. Hay như sản phẩm nông nghiệp cũng rất phức tạp,…

. Hiệp định sẽ tác động ra sao đến kinh tế Việt Nam?

+ Đối với xuất khẩu của Việt Nam, ngay khi Hiệp định có hiệu lực, EU sẽ xóa bỏ thuế nhập khẩu đối với khoảng 85,6% số dòng thuế, tương đương 70,3% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang EU. Sau bảy năm kể từ khi Hiệp định có hiệu lực, EU sẽ xóa bỏ thuế nhập khẩu đối với 99,2% số dòng thuế, tương đương 99,7% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam. Đối với khoảng 0,3% kim ngạch xuất khẩu còn lại, EU cam kết dành cho Việt Nam hạn ngạch thuế quan với thuế nhập khẩu trong hạn ngạch là 0%.

Như vậy, có thể nói gần 100% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang EU sẽ được xóa bỏ thuế nhập khẩu sau một lộ trình ngắn. Cho đến nay, đây là mức cam kết cao nhất mà một đối tác dành cho ta trong các hiệp định FTA đã được ký kết. Lợi ích này đặc biệt có ý nghĩa khi EU liên tục là một trong hai thị trường xuất khẩu lớn nhất của ta hiện nay.

Đối với hàng xuất khẩu của EU, Việt Nam cam kết sẽ xóa bỏ thuế quan ngay khi Hiệp định có hiệu lực với 48,5% số dòng thuế (chiếm 64,5% kim ngạch nhập khẩu). Tiếp đó, sau 7 năm, 91,8% số dòng thuế tương đương 97,1% kim ngạch xuất khẩu từ EU được Việt Nam xóa bỏ thuế nhập khẩu.

Sau 10 năm, mức xóa bỏ thuế quan là khoảng 98,3% số dòng thuế (chiếm 99,8% kim ngạch nhập khẩu). Đối với khoảng 1,7% số dòng thuế còn lại của EU, ta áp dụng lộ trình xóa bỏ thuế nhập khẩu dài hơn 10 năm hoặc áp dụng hạn ngạch thuế quan theo cam kết WTO.

. Những ngành hàng nào sẽ hưởng lợi, thưa Bộ trưởng?

+Trước hết, cam kết mở cửa thị trường mạnh mẽ trong Hiệp định EVFTA chắc chắn sẽ thúc đẩy quan hệ thương mại Việt Nam - EU, giúp mở rộng hơn nữa thị trường cho hàng xuất khẩu của Việt Nam. Với cam kết xóa bỏ thuế nhập khẩu lên tới gần 100% biểu thuế và giá trị thương mại mà hai bên đã thống nhất, cơ hội gia tăng xuất khẩu cho những mặt hàng Việt Nam có lợi thế như dệt may, da giày, nông thủy sản (kể cả gạo, đường, mật ong, rau củ quả), đồ gỗ, v.v. là rất đáng kể.

Mức cam kết trong EVFTA có thể coi là mức cam kết cao nhất mà Việt Nam đạt được trong các FTA đã được ký kết cho tới nay. Điều này càng có ý nghĩa khi hiện nay, mới chỉ hơn 42% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang EU được hưởng mức thuế 0% theo Chương trình ưu đãi thuế quan phổ cập (GSP).

Hiệp định EVFTA sẽ giúp kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang EU tăng thêm khoảng 20% vào năm 2020; 42,7% vào năm 2025 và 44,37% vào năm 2030 so với không có Hiệp định. Đồng thời, kim ngạch nhập khẩu từ EU cũng tăng nhưng với tốc độ thấp hơn xuất khẩu, cụ thể là khoảng 15,28% vào năm 2020; 33,06% vào năm 2025 và 36,7% vào năm 2030. Về mặt vĩ mô, EVFTA góp phần làm GDP của Việt Nam tăng thêm ở mức bình quân 2,18-3,25% (năm 2019-2023); 4,57-5,30% (năm 2024-2028) và 7,07-7,72% (năm 2029-2033).

. Xin cảm ơn Bộ trưởng! 

Bộ trưởng Trần Tuấn Anh: Chúng ta đã có quá trình dài hội nhập nên đó là quá trình rút ra nhiều kinh nghiệm, nhất là xây dựng chính sách gắn với phục vụ DN, người dân. Nên bài học trong tham vấn ý kiến DN đã được thực hiện tốt. Khi đàm phán, chúng tôi tổ chức cùng các hiệp hội, DN để xây dựng các quan điểm nhằm tối đa hoá lợi ích của nền kinh tế và DN.

Tới đây, Bộ Công Thương sẽ tham mưu Chính phủ phê duyệt chương trình hành động tổng thể và toàn diện như cung cấp thông tin cho DN, người dân, bộ máy để nắm bắt các nội dung, cam kết, trách nhiệm của chúng ta. Tiếp đó là xây dựng kế hoạch tổ chức thực thi, luật hoá cho phù hợp các cam kết đã kí.

Bên cạnh đó, việc kí hiệp định sẽ tạo ra cạnh tranh cho hàng hoá và dịch vụ các nước, trong bối cảnh DN Việt Nam phần lớn là nhỏ và vừa. Cho nên cách tổ chức, vận dụng làm sao để đảm bảo vượt qua khó khăn. Đó là đòi hỏi và yêu cầu mà chương trình hành động cần đặt ra.

Ngày 25-6, Hội đồng châu Âu đã thông qua nội dung của Hiệp định EVFTA và IPA, mở đường cho việc ký kết các Hiệp định. Theo đó, dự kiến hai bên sẽ ký kết đồng thời cả hai Hiệp định này vào ngày 30-6-2019 tại Hà Nội.