Tây Du Ký 1986: "Sa Tăng" đóng phim 6 năm không công, cuối đời bệnh tật đau đớn

Sự nghiệp đỉnh cao

Diêm Hoài Lễ sinh ngày 23/6/1936 tại Sơn Đông, ông từng theo học và tốt nghiệp trường văn hóa Hà Bắc. Là lớp diễn viên gạo cội của nền điện ảnh Trung Hoa, Diêm Hoài Lễ đã cống hiến hết mình cho nghệ thuật, được tặng danh hiệu diễn viên cấp 1 quốc gia, và nghệ sĩ nhân dân toàn quốc. 

Diêm Hoài Lễ là diễn viên gạo cội của nền điện ảnh Trung Quốc.

Trong những năm 60 của thế kỷ 20, Diêm Hoài Lễ tham gia vào nhiều vở kịch kinh điển như Tuổi trẻ một thời, Trí tuệ Uy Hổ Sơn... Chính những vai diễn này đã mang đến cho ông nhiều kinh nghiệm để chuyển hướng sang mảng điện ảnh. 

Mãi đến năm 1982, Diêm Hoài Lễ mới bắt đầu sự nghiệp đóng phim truyền hình, lúc này ông đã gần 50 tuổi. Trong suốt những năm 80, ông thủ vai Sa Tăng trong bộ phim đình đám Tây Du Ký. Sau này, ông còn tham gia vào các phim Tam quốc diễn nghĩa, Ỷ Thiên Đồ Long ký, Đông Chu Liệt Quốc, Kỉ Hiểu Lam...

Mối duyên với Tây Du Ký

Theo nguyên tác của Ngô Thừa Ân, Sa Tăng vốn là Quyển Liêm đại tướng trên Thiên Đình, vì lỡ tay làm vỡ chiếc cốc lưu ly nên bị Ngọc Hoàng đày xuống hạ giới. Sa Tăng biến thành yêu quái ở dưới Lưu Sa Hà, làm hại vô số dân lành và đòi ăn thịt trẻ con. 

Tạo hình Sa Tăng khi còn là yêu quái ở Lưu Sa Hà.

Khi thầy trò Đường Tăng, Tôn Ngộ Không và Trư Bát Giới đi ngang khu ấy, đã thu phục được Sa Tăng làm đồ đệ, cùng nhau đi sang Tây Trúc thỉnh kinh. Từ đây, Sa Tăng dần ngộ đạo và quyết tâm phò trợ Tam Tạng, trở thành con người hiền lành và hòa nhã. 

Với vai diễn này, đạo diễn Dương Khiết không có quá nhiều yêu cầu khắt khe về ngoại hình, miễn là diễn viên có thân hình cao to tráng kiện. Tuy nhiên, dù có nhiều diễn viên đến thử vai, Dương Khiết vẫn không vừa ý ai. 

Sa Tăng sau khi đi theo Tam Tạng.

Đến tận khi nghệ sĩ Đổng Hành Khiết giới thiệu cho bà Diêm Hoài Lễ, Dương Khiết mới chợt nhớ ra người này từng đến thử vai quốc vương trong phần Trừ yêu ở nước Ô Kê, nhưng bị loại do không cảm thấy phù hợp. Sau khi được hóa trang cho vai Sa Tăng, cả đoàn phim đều ngạc nhiên vì tạo hình của ông cực kỳ phù hợp với nhân vật trong nguyên tác. 

6 năm đóng phim "không công"

Tây Du Ký khởi quay từ năm 1982 đến năm 1988, suốt 6 năm ròng, Diêm Hoài Lễ cùng các diễn viên trèo đèo lội suối, di chuyển đến nhiều địa điểm trên khắp cả nước để quay được những thước phim đẹp nhất. Khi tham gia vào bộ phim này, ông đã gần 50, cũng là diễn viên lớn tuổi nhất trong đoàn. 

Sự hi sinh của Diêm Hoài Lễ khiến nhiều người nể phục và hình ảnh của ông trong vai Sa Tăng đã trở thành hình tượng kinh điển trong lòng khán giả. Sau này, có nhiều diễn viên hóa thân thành "Tam sư đệ" nhưng không ai vượt qua được cái bóng của tài tử gạo cội. 

Bộ tứ Tây Du Ký kinh điển trong tâm trí khán giả.

Do thiếu kinh phí làm phim, Diêm Hoài Lễ cũng như các diễn viên khác, đều phải đảm nhận nhiều vai phụ. Trong Tây Du Ký, ông đóng tới 9 vai khác nhau, bao gồm: Ngưu Ma Vương, Tây Hải Long Vương, Thái Thượng Lão Quân, Thiên Lý Nhãn, hòa thượng, Giám Thừa - giám quan trông coi ngựa trên thiên đình, ông lão và Quyển Liêm đại tướng.

Dù gian khổ và phải chịu nhiều vất vả trong 6 năm ròng rã, nhưng Diêm Hoài Lễ không nhận bất kỳ khoản thù lao nào của đoàn làm phim. Ông tình nguyện đóng góp công sức của mình cho bộ phim kinh điển này. 

Tuổi già bệnh tật

Sau thập niên 90, sức khỏe của Diêm Hoài Lễ xấu dần, ông thậm chí không thể tham gia đóng tiếp vai Sa Tăng trong bộ phim Tây Du Ký phần 2, quay năm 2000. "Trư Bát Giới" Mã Đức Hoa từng kể rằng, khi đóng Tây Du Ký phần 1, Diêm Hoài Lễ từng bị trúng độc hương muỗi khiến ông bị ngất và phổi sưng to. 

Căn bệnh viêm phổi của nam diễn viên nặng đến mức trong những năm tháng cuối đời, Diêm Hoài Lễ không thể ngửi, không có vị giác với bất kỳ món ăn nào, mắt bị lòa, tai không nghe rõ. Ông đã trút hơi thở cuối cùng vào ngày 12/4/2009, hưởng thọ 73 tuổi. 

Các diễn viên thủ vai 4 thầy trò trong phim Tây Du Ký hội ngộ.

Trước khi qua đời, tâm nguyện của ông là được gặp lại "Đại sư huynh" và "Nhị sư huynh", tuy vậy, chỉ có Lục Tiểu Linh Đồng đến kịp lúc, còn Mã Đức Hoa lại không kịp nhìn mặt người anh em của mình lần cuối. Chia sẻ về phút giây gặp Diêm Hoài Lễ, Lục Tiểu Linh Đồng bồi hồi: "Khi tôi nhận được điện thoại của vợ Hoài Lễ, anh ấy đã nguy kịch lắm rồi. Tôi vội vàng đến bệnh viện, anh ấy nằm ở phòng bệnh số 14, tầng 12. Đến nơi, thang máy tắc cứng nên tôi đành phải đi thang bộ vì sợ không kịp nhìn thấy Sa sư đệ lần cuối. 

Lúc đến nơi, anh ấy đang thở oxy và được các bác sĩ tại đây cấp cứu. Vợ Hoài Lễ ở bên cạnh nói với chồng: "Anh ơi, Đại sư huynh đến thăm anh rồi này". Tuy khi đó anh ấy không nói được, nhưng tôi thấy có giọt nước mắt chảy ra từ khóe mắt Hoài Lễ".

"Trư Bát Giới" Mã Đức Hoa bật khóc khi dự đám tang của đồng nghiệp.

Đám tang của Diêm Hoài Lễ có nhiều bạn bè và đồng nghiệp đến tham dự. Mã Đức Hoa không thể kìm nổi xúc động, liên tục khóc lớn, ông còn trách vợ Diêm Hoài Lễ không chịu gọi điện sớm để có cơ hội gặp mặt người anh lần cuối.