Yên Bái: Mỏ đá “hành hạ” người dân xã Đại Phác suốt nhiều năm

Mỏ đá sát vách khu dân cư

Con đường dẫn vào trung tâm xã Đại Phác chỉ vài cây số nhưng chúng tôi ì ạch mãi mới qua được đoạn đường gập ghềnh, nham nhở “ổ voi”, “ổ gà”. Đó cũng chính là con đường độc đạo dẫn vào mỏ đá Đại Phác của Công ty CP Sản xuất và Xây dựng huyện Văn Yên (viết tắt: Công ty Văn Yên).

Cách trung tâm xã chừng 2km, mỏ đá Đại Phác nằm gọn phía cuối con đường, được che phủ bởi hệ thống tường bao và cây xanh, nom khá kín đáo. Tuy nhiên, khi đến thôn 2, xã Đại Phác, chúng tôi dễ dàng nhận ra vị trí của mỏ đá từ những vệt hằn của bánh xe tải tải, những âm thanh “đinh tai, nhức nhóc” phát ra từ hoạt động sản xuất và chế biến đá.

Thế nhưng, điều khiến chúng tôi sửng sốt, là ngay cạnh mỏ đá Đại Phác có hàng chục hộ dân đang sinh sống. Quan sát tại hiện trường, phóng viên nhận thấy khoảng cách từ điểm mỏ đến khu dân cư chỉ khoảng hơn 100m, khoảng cách này không đảm bảo an toàn khi sử dụng vật liệu nổ theo quy định của Bộ Công thương.

Theo người dân địa phương, từ năm 2007 khi Công ty Văn Yên bắt đầu hoạt động khai thác mỏ đá Đại Phác rầm rộ, việc nổ mìn khai thác đá thường xuyên làm đất đá bay vào nhà người dân, phá hỏng nhà và gây nguy hiểm đến tính mạng của người dân. Có thời điểm, quá bức xúc, người dân đã tiến hành vây ráp, phản đối hoạt động của mỏ đá.

Không chỉ vậy, hoạt động khai thác đá ở đây còn phá nát đường trục đường chính của xã Đại Phác với các xã lân cận. “Con đường này xuống cấp quá rồi, gây khó khăn cho người dân chúng tôi lưu thông, nhất là vào những ngày mưa. Chúng tôi đã kiến nghị nhiều lần rồi mà chưa được giải quyết”, một người dẫn xã Đại Phác cho biết.

Nguy hiểm hơn, hiện nay mỏ đá Đại Phác đang được Công ty Văn Yên khai thác theo dạng “hàm ếch”. Một phương án khai thác nhiều rủi ro, đã bị cấm sử dụng từ lâu.

Quan sát thực tế tại mỏ đá, hiện nay mỏ đá Đại Phác đã được khoét sâu vào phía chân núi, có diện tích rộng hàng nghìn m2. Phía dưới chân mỏ đá, có nhiều máy móc và trang thiết bị sử dụng để khai thác đá. Phía trên là những phiến đá cheo leo, trực chờ rơi xuống. Đang tạo ra nguy cơ mất an toàn lao động vô cùng lớn.

Xác nhận với phóng viên, ông Hoàng Kim Chung – Phó Chủ tịch UBND xã Đại Phác cho biết: Từ khi mỏ đá khai thác đến nay, cũng có gây ra một số bức xúc cho người dân như bụi, nổ mìn đá bắn vào nhà dân, đường xá xuống cấp. Có thời điểm, người dân còn ra chặn đường ngăn cản xe vào mỏ đá, UBND xã phải phối hợp với cơ quan chức năng giải quyết, đảm bảo an ninh trật tự cho địa phương.

Lãnh đạo xã Đại Phác cũng cho biết thêm rằng: “Gần đây, người dân cũng không còn ý kiến gì về khai thác mỏ nữa, tuy nhiên tình trạng đường xá xuống cấp thì vẫn tồn tại. Mới đây, trước ý kiến của cử tri, công ty có cho rải phây ở một số đoạn đường xuống cấp quá mức, tuy nhiên, đây chỉ là phương án tạm thời, người dân vẫn mong muốn có một con đường mới, bằng phẳng hơn”.

Về việc mỏ đá Đại Phác đang được khai thác kiểu “hàm ếch”, Phó Chủ tịch xã Đại Phác cho biết, không nắm rõ. Chỉ biết, nhìn từ bên ngoài thì thấy mỏ đá nhỏ bé, tuy nhiên vào phía trong thì sẽ thấy mỏ đá được khoét sâu xuống chân núi.

Bị “tuýt còi” vẫn cố khai thác?

Một điều đáng lưu ý, từ đầu năm 2019 đến nay, mỏ đá Đại Phác đang bị phòng TNMT huyện Văn Yên yêu cầu tạm dựng khai thác do chưa hoàn thiện đầy đủ các thủ tục, hồ sơ pháp lý, thế nhưng Công ty Văn Yên vẫn bất chấp, tiến hành hoạt động khai thác, sản xuất tại mỏ đá Đại Phác.

Theo đó, cuối năm 2018, thực hiện văn bản số số 3127/UBND-TNMT của UBND tỉnh Yên Bái, Phòng TNMT huyện Văn Yên đã ra văn bản số 1536/UBND-TNMT đề nghị Công ty Văn Yên dừng hoạt động khai thác khoáng sản để hoàn thiện thủ tục, hồ sơ thuê đất theo quy định. Và chỉ được hoạt động khai thác trở lại khi hoàn thiện đầy đủ thủ tục hồ sơ pháp lý.

Tuy nhiên, thực tế trong suốt quá trình bị “tuýt còi”, Công ty Văn Yên vẫn thực hiện hoạt động khai thác, sản xuất bình thường.

Theo người dân địa phương, kể từ đầu năm 2019 đến nay, mỏ đá Đại Phác vẫn hoạt động khai thác và sản xuất bình thường, thậm chí, có thời điểm còn hoạt động rầm rộ hơn cả trước khi có quyết định tạm hoãn.

Để làm rõ vấn đề này, phóng viên đã có buổi làm việc với Công ty Văn Yên. Tại buổi làm việc, đại diện Công ty Văn Yên cho biết, thời gian gần đây, công ty chỉ sản xuất đá thành phẩm do hoạt động khai thác từ trước đó còn lại, chứ không khai thác thêm. Vị này còn khẳng định, nếu chúng tôi khai thác thì phải sử dụng mìn, nếu như nổ mìn thì ai cũng biết là chúng tôi khai thác.

Tuy nhiên, quan sát hiện trường mỏ đá Đại Phác, phóng viên nhận thấy hàng loạt các máy móc, thiết bị khai thác đá vẫn nằm trong khu vực khai thác đá và có dấu hiệu của việc sử dụng thường xuyên.

Còn phía người dân thì cho biết, mỏ đá vẫn hoạt động bình thường dù không rầm rộ như trước, do khai thác dạng “hàm ếch” nên chỉ cần khơi là đá tự lăn xuống mà không cần sử dụng nhiều mìn.

Như vậy, phải chăng, suốt thời gian bị cấm khai thác, Công ty Văn Yên vẫn bất chấp, hoạt động khai thác khoáng sản, bất chấp quyết định của UBND tỉnh Yên Bái?

Từng bị xử phạt vì hành vi gian dối

Trả lời câu hỏi của Doanh nhân và Pháp luật về việc Công ty Văn Yên kể từ khi hoạt động đến nay thường xuyên mắc các sai phạm trong khai khoáng và môi trường. Tại sao Sở Tài nguyên và Môi trường (TNMT) Yên Bái vẫn chưa có biện pháp chấn chỉnh, thu hồi giấy phép của công ty này?

Sở TNMT Yên Bái cho biết: “theo thông tin nắm bắt từ UBND xã Đại Phác, kể từ khi mỏ đá Đại Phác hoạt động đến nay, chỉ có năm 2012 xã có nhận được phản ánh của người dân đối với hoạt động khai thác, sản xuất của Công ty CP Sản xuất và Xây dựng huyện Văn Yên về việc nổ mìn phá chấn động, đất đá bay vào khu dân cư. Sau đó, UBND xã Đại Phác đã phối hợp với UBND huyện Văn Yên tiến hành kiểm tra, làm việc với công ty và yêu cầu công ty khắc phục tình trạng này. Gần đây, thì chưa nhận thêm ý kiến nào từ người dân.

Tuy nhiên, Sở TNMT Yên Bái cũng cho biết, năm 2018, qua công tác thanh, kiểm tra, đã phát hiện Công ty Văn Yên có hành vi gian dối trong việc khai báo sản lượng khai thác khoáng sản trong năm 2017. Vì vậy, Thanh tra sở đã ra quyết định xử phạt Công ty Văn Yên 30 triệu đồng.

Về việc mỏ đá Đại Phác hiện nay đang khai thác theo dạng “hàm ếch” gây mất an toàn lao động, Sở Tài Nguyên và Môi trường Yên Bái cho rằng: Việc khai thác mỏ sai thiết kế thuộc thẩm quyền kiểm tra, xử lý của Sở Xây dựng. Vì vậy, Sở TNMT Yên Bái đề nghị phóng viên liên hệ với Sở Xây dựng để làm rõ.

Theo tìm hiểu của phóng viên, mỏ đá Đại Phác được UBND tỉnh Yên Bái cấp cho Công ty Văn yên tại Giấy phép khai thác số 1468/GP-UBND ngày 20/8/2007 và Giấy phép khai thác số 545/GP-UBND ngày 20/4/2011 có thời hạn khai thác đến năm 2027, với diện tích 2,6 ha, công suất 12.500 m3/năm.

Doanhnhan.vn sẽ tiếp tục thông tin về sự việc này