Bộ TNMT lý giải nguyên nhân gây ô nhiễm không khí ở Hà Nội và TP. HCM

Trong cuộc họp báo thường kỳ của Bộ Tài nguyên và Môi trường được tổ chức vào ngày 14/10, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường) Hoàng Văn Thức cho biết, ô nhiễm không khí ở Hà Nội và TP Hồ Chí Minh trong năm nay có khác thường so với mọi năm và ô nhiễm cục bộ tăng lên.

“Theo thống kê cho thấy, riêng tháng 9/2019 thời tiết ít mưa nhất trong 6 năm trở lại đây, thời tiết khí hậu, đầu tháng 9 xảy ra hiện tượng nghịch nhiệt, bụi không phát tán lên cao nhiều như mọi khi. Nguyên nhân cũng do giao mùa, ở khu vực ngoại thành Hà Nội bà con đốt rơm rạ khói ảnh hưởng 1 phần không khí của Thủ đô. Tháng 3/2019 bộ đã quan trắc và có cảnh báo nguyên nhân trước đây đã có nếu không kiểm soát vẫn tồn tại từ các nguồn phác thải từ giao thông, xây dựng trong nội đô và chính thói quen sinh hoạt của người dân sẽ tác động xấu đến môi trường đặc biệt là môi trường không khí”, ông Thức thông tin.

Theo ông Thức, đánh giá từ năm 2013 đến nay, chất lượng không khí ở các đô thị ở Việt Nam đã được cải thiện, tuy nhiên chất lượng không khí luôn thay đổi cục bộ trong ngày, và phụ thuộc vào vị trí của từng trạm quan trắc.

“Nếu đặt các trạm quan trắc ở khu vực điểm nóng ô nhiễm như những nơi có mật độ giao thông cao, cạnh các công trình lớn đang xây dựng,... thường chất lượng không khí kém hơn. Để xác định chất lượng không khí toàn Hà Nội thì phải căn cứ vào mật độ trạm đo. Một số trạm đo nước ngoài chỉ dựa vào số liệu của 1 vài trạm nên số liệu đó chỉ mang tính chất tham khảo.  Chúng tôi khuyến cáo người dân nên theo dõi và tham khảo những thông tin ở những trang chính thống để đánh giá chính xác về chất lượng không khí. Sắp tới chúng tôi sẽ thiết kế các trạm quan trắc không khí cố định liên tục, kết nối với các trạm của các địa phương và bộ đang phối hợp và đưa thông tin ô nhiễm thực của cả quốc gia lên điện thoại cho người dân cập nhật”, ông Thức khuyến  cáo.

Ông Thức chia sẻ thêm: “Hiện nay chúng ta chưa kiểm soát được các phương tiện giao thông đang còn lạc hậu, chính vì vậy mà các phương tiện này luôn phát ra nguồn chất thải không khí kém chất lượng,... chúng tôi đang có đề nghị các ngành các địa phương cùng chung tay tác động, giải quyết đồng bộ vấn đề này”.

Theo số liệu từ 13 trạm quan trắc tự động, liên tục trên địa bàn thành phố Hà Nội cho thấy, trong khoảng thời gian từ ngày 12-29/9/2019, nồng độ bụi PM2.5 đều có xu hướng tăng, đặc biệt từ 15-17/9 và 23-29/9 có thời điểm tăng hơn 75% giá trị PM2.5 trung bình 24 giờ đều vượt tiêu chuẩn quy quy chuẩn của Việt Nam. Qua việc theo dõi, phân tích số liệu quan trắc trong nhiều năm qua cho thấy, xu hướng biến động của PM10 và PM2.5 tại thành phố Hà Nội, phụ thuộc rất nhiều vào điều kiện thời tiết khí hậu.

Theo nhận định của Bộ Tài nguyên và Môi trường, nguyên nhân PM2.5 tăng cao trong thời gian vừa qua do đây là thời điểm giao mùa, thời tiết thay đổi, khối không khí lạnh từ phía Bắc khuếch tán xuống phía Nam tạo nên dãy hội tụ nhiệt đới kết hợp với không khí lạnh gây hiện tượng nghịch nhiệt làm gia tăng nồng độ các chất ô nhiễm trong không khí.

Đặc biệt, vào thời điểm sáng sớm là khoảng thời gian gió lặng nên khả năng phát tán các chất ô nhiễm thấp. Bên cạnh đó, những ngày này, hoạt động đốt rơm rạ trong mùa thu hoạch ở khu vực ngoại thành Hà Nội cũng góp phần làm gia tăng nồng độ bụi PM2.5 trong không khí.

Còn tại TP HCM, tháng 9 cũng là thời điểm giao mùa, nên chất lượng không khí cũng có những diễn biến theo chiều hướng xấu. Tổng hợp kết quả quan trắc của Sở Tài nguyên và Môi trường TP HCM và trạm quan trắc tự động của Lãnh sự quán Mỹ tại TP HCM cho thấy, từ ngày 1-23/9/2019 có sự gia tăng mạnh mẽ nồng độ bụi PM2.5 trong không khí.

Cũng theo kết quả so sánh của Bộ Tài nguyên và Môi trường với một số thành phố trong khu vực châu Á (số liệu của 15 trạm quan trắc tự động đặt do Đại sứ quán/Lãnh sự quán Mỹ lắp đặt tại các thành phố của một số nước châu Á trong giai đoạn 2016 -2018) cho thấy thành phố Hà Nội năm 2016, 2017 đứng thứ 10 trên 15 thành phố, năm 2018, đứng ở vị trí 11/15 thành phố có chất lượng không khí kém./.