Xử nữ đại úy công an ‘đại náo’ sân bay sao cho đúng?

Sự việc nữ hành khách Lê Thị Hiền (36 tuổi, cán bộ Đội CSGT - Trật tự - Phản ứng nhanh Công an quận Đống Đa, TP Hà Nội) chửi bới thóa mạ nhân viên làm thủ tục check-in và nhân viên an ninh tại sân bay Tân Sơn Nhất vào ngày 11-8 đang gây bức xúc trong dư luận. Ngày 17-8, đồn Công an Tân Sơn Nhất đã xử phạt bà Hiền 200.000 đồng theo điểm b khoản 1 Điều 5 Nghị định 167/2013 của Chính phủ về hành vi gây mất trật tự ở khu vực cảng. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng hình thức xử lý này là quá nhẹ so với hành vi vi phạm và chưa phù hợp với quy định hiện hành.

Xử phạt trật

ThS Lưu Minh Sang (Trường ĐH Kinh tế - Luật TP.HCM) nhận định theo diễn biến trong clip thì hành vi của bà Hiền liên quan đến an ninh hàng không thuộc phạm vi bên trong cảng hàng không. Theo đó phải áp dụng Nghị định 162/2018 (có hiệu lực từ ngày 15-1-2019) của Chính phủ về xử phạt hành chính trong lĩnh vực hàng không dân dụng mới đúng. Cụ thể, bà Hiền đã có những cử chỉ, lời nói thô bạo, khiêu khích, xúc phạm danh dự, nhân phẩm của nhân viên đang thực thi nhiệm vụ ở cảng hàng không. Các hành động này xảy ra tại nơi nhạy cảm về an ninh nên cần phải được điều chỉnh riêng biệt bởi quy định chuyên ngành. Nghị định 167/2013 (xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng cháy và chữa cháy; phòng, chống bạo lực gia đình) là quy định chung.

Đồng quan điểm, luật sư (LS) Nguyễn Văn Hồng, Đoàn LS TP.HCM, phân tích: Ban đầu tại quầy làm thủ tục, bà Hiền đã gây rối, có cử chỉ thô bạo đối với nữ nhân viên hàng không. Tiếp đó, tại khu vực hạn chế để ra sân bay, bà này khiêu khích bằng những lời nói mang tính thách thức, kích động rồi xông vào giằng co với nhân viên hàng không và lực lượng an ninh sân bay. Như vậy, các hành vi vi phạm này diễn ra tại cảng hàng không sân bay nên phải áp dụng quy định xử phạt trong lĩnh vực hàng không dân dụng theo Nghị định 162/2018. Nếu đồn Công an Tân Sơn Nhất cho rằng hành vi xảy ra tại vị trí ngoài trụ sở Cảng vụ hàng không miền Nam để áp dụng Nghị định 167/2013 thì chưa chuẩn.

TS Thái Thị Tuyết Dung (Trường ĐH Luật TP.HCM) phân tích thêm ở Điều 156 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật quy định nếu các văn bản quy phạm pháp luật do cùng một cơ quan ban hành có quy định khác nhau về cùng một vấn đề thì áp dụng quy định của văn bản quy phạm pháp luật ban hành sau. Tức là trường hợp của bà Hiền phải áp dụng Nghị định 162/2018 với mức phạt nặng hơn mới phù hợp và chuẩn xác.

Theo ba chuyên gia, hành vi của bà Hiền sẽ bị xử phạt theo Điều 26 Nghị định 162/2018. Khoản 4 điều này quy định: Phạt tiền từ 3 triệu đến 5 triệu đồng nếu có một trong các hành vi: Gây rối làm mất an ninh trật tự tại cảng hàng không; có cử chỉ, lời nói thô bạo, khiêu khích, trêu ghẹo, xúc phạm danh dự, nhân phẩm của nhân viên hàng không, hành khách tại cảng hàng không, sân bay; đe dọa, lăng mạ nhân viên hàng không... Ngoài ra có thể áp dụng phạt bổ sung và áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả, trong đó có thể cấm bay với người vi phạm.

Có thể xem xét hình sự?

Có ý kiến cho rằng cần xem xét truy cứu trách nhiệm hình sự đối với bà Hiền về tội gây rối trật tự cộng cộng hoặc tội chống người thi hành công vụ.

ThS Lưu Minh Sang cho rằng với những hình ảnh tại clip được lan truyền trên mạng thì chưa đủ dữ liệu để đánh giá hành vi của bà Hiền có dấu hiệu tội phạm hay không. Hơn nữa, bà Hiền nói có dấu hiệu cắt ghép video theo hướng bất lợi cho mình, vì thế cơ quan có thẩm quyền cần phải làm rõ. Về tội chống người thi hành công vụ, nếu chỉ căn cứ vào hành vi trong clip thì chưa rõ vì bà Hiền chưa có biểu hiện rõ ràng của việc dùng vũ lực hay đe dọa dùng vũ lực đối với người thi hành công vụ.

Cũng theo ThS Sang, hành vi của bà Hiền có dấu hiệu của tội gây rối trật tự công cộng với những cử chỉ, lời nói thô bạo, khiêu khích, xúc phạm danh dự, nhân phẩm người khác và gây mất an ninh trật tự tại cảng hàng không. Nhưng yếu tố quan trọng cần xem xét để xác định có xử lý hình sự trong trường hợp này là hành vi này có gây ảnh hưởng xấu đến an ninh trật tự, an toàn xã hội hay không thì phải làm rõ và phụ thuộc vào nhận định của công an. Yếu tố này được giải thích là: Gây cản trở, ách tắc giao thông đến dưới 2 giờ; cản trở sự hoạt động bình thường của cơ quan nhà nước, tổ chức kinh tế, tổ chức xã hội, đơn vị vũ trang nhân dân; thiệt hại về tài sản có giá trị từ 10 triệu đồng trở lên; chết người.

Theo một thẩm phán TAND TP.HCM, tháng 6-2019, TAND huyện Thọ Xuân (Thanh Hóa) đã tuyên phạt ba thanh niên tội gây rối trật tự công cộng với hành vi chửi bới, tát vào mặt và đạp ngã nhân viên hàng không tại nhà ga sân bay. Trong vụ này, hành vi dùng vũ lực gây cản trở hoạt động của cảng hàng không là rõ ràng. Cơ quan có thẩm quyền cần tham khảo vụ việc này để so sánh, đối chiếu tính chất và mức độ nguy hiểm trong hành vi của bà Hiền để xử lý.